Jak powinna być zaprojektowana zapora wodna?

Zapory wodne, popularnie zwane w Polsce tamami, znane są ludzkości od czasów starożytnych. Chociaż ich konstrukcje przez lata ewoluowały, zadanie pozostało to samo: mają spiętrzać wodę. Powstały zbiornik można wykorzystywać między innymi w celach ochrony przeciwpowodziowej, polepszenia warunków żeglugi, dostarczania wody pitnej do okolicznych miejscowości, czy też produkcji energii elektrycznej.

Klasyfikacja zapór wodnych

Konstrukcja zapory wodnej może różnić się w zależności od jej przeznaczenia. W związku z tym firmy realizujące prace hydrotechniczne używają do budowy różnych materiałów, planują różne sposoby przepuszczania wód i wybierają do tego inne urządzenia. Polskie prawo dzieli z kolei budowle piętrzące na tymczasowe i stałe. Za zapory tymczasowe uważa się te, których użytkowanie planuje się na maksymalnie 5 lat, lub te, które mają przysłużyć się do budowy (również naprawy, renowacji) innych budowli hydrotechnicznych.

Jak przygotowuje się projekt zapory?

Rozwiązania konstrukcyjne w dużej mierze wynikają z warunków terenowych w danym miejscu – topografii danej doliny i budowy geologicznej jej podłoża. Specjaliści dążą do tego, by oś zapory byłą możliwie najkrótsza, co w oczywisty sposób przekłada się na ilość robót. Podczas przygotowania projektu zapory bierze się też pod uwagę ograniczenia budowlane, takie jak możliwość dowozu materiałów budowlanych czy przepuszczenia wody potrzebnej do budowy.

Przepisy polskiego prawa wymagają, by zapory były obiektami przyjaznymi dla ryb – umożliwiały ich migrację, zapewniały ostoje i tarliska. Dodatkowo muszą być zgodne z miejscowym planem zagospodarowania, zapewniać optymalizację kryteriów gospodarczych, społecznych, etc., ograniczać skutki potencjalnej awarii, harmonizować z krajobrazem i zapewniać realizację warunków z pozwolenia wodnoprawnego. Jeśli dodatkowo dana zapora ma pełnić funkcje komunikacyjne, musi spełniać też przepisy budownictwa transportowego.